: नाट्य समीक्षा : दिपरत्न निलंगेकर संपादक दैनिक युतीचक्र लातूर
आज 30 नोव्हेंबर 2025 रोजी, ‘उन्हातलं चांदणं’ या उत्तम सादरीकरणानं लातूरच्या रंगभाव जगताला एक संस्मरणीय अनुभव दिला.
स्व. दगडोजी दादा देशमुख नाट्यगृह फुलून गेलं आणि प्रेक्षकांच्या भावविश्वात चांदण्याचं एक शांत, शीतल वलय रूजलं.
माणसाच्या अंतर्मनात उठणाऱ्या धूसर भावनांना शब्दांच्या, सुरांच्या आणि अभिनयाच्या प्रकाशरेषांनी आकार देणाऱ्या रंगभूमीचा आज लातूरमध्ये एक विलक्षण, हृदयस्पर्शी आणि जिवंत अनुभव झाला — ‘उन्हातलं चांदणं’ या दर्जेदार सादरीकरणातून.
सूर्योदय बहुउद्देशीय सेवाभावी संस्थेच्या या निर्मितीनं केवळ राज्य नाट्यस्पर्धेचा समारोपच नाही, तर संवेदनशीलतेच्या शिखरावर नेऊन प्रेक्षकांच्या मनात दीर्घकाळ ठसणारं चांदण्याचं वलय निर्माण केलं.
कथा – कल्पनाशक्ती, प्रेम आणि वास्तव यांचा द्वंद्वयुद्ध
कवी शरदच्या मनातील शुभ्रा ही कल्पनेतील सौंदर्यदेवी, भावना आणि शब्दांच्या चांदण्याने उजळलेली. तर तारा—माणुसकीने भरलेली, स्वप्नांनी चालणारी पण ठाम वास्तवात उभी असलेली स्त्री.
कल्पना आणि वास्तव यांच्या संघर्षात गुंतलेलं शरद–तारा नातं, त्यांच्या मधोमध उभा राहणारा संवेदनशील मानसोपचार तज्ञ डॉ. जयंत, आणि घराचा शांत निरीक्षक रामू… या सगळ्यांच्या संयोजनातून नाटक एक क्षण काव्यात्मक तर क्षण कटू–वास्तववादी होतं.
शरदचं स्किझोफ्रेनियात ओढलं जाणं, ताऱ्याचं स्वतःला ‘शुभ्रा’ बनवत पतीच्या तुटलेल्या मनाचे तुकडे सांधण्याचा प्रयत्न करणं—हे दोन्ही सूत्रधागे अंतर्मुख करून जातात.
अभिनय – भावस्पंदनांचा जलवा
● शरद – शैलेश गोजमगुंडे
उच्च दर्जाचा, तल्लखीने घडवलेला आणि मनाला भेदून जाणारा अभिनय.
कल्पना आणि वास्तवाच्या उंबरठ्यावर तुटत–सुटत चाललेल्या शरदचा प्रवास त्यांनी इतक्या अचूकपणे साकारला की क्षणाक्षणाला प्रेक्षकांच्या मनात एक दयामिश्रित आदर निर्माण होत राहिला.
त्यांच्या डोळ्यातली पोकळी, संवादातील कंप, आणि अचानक तेजस्वी होणारी काव्यात्मक झेप—सगळंच अप्रतिम! अनेक ठिकाणी आपल्या उत्तम अभिनयाने टाळ्या घेतल्या..
● तारा – चैताली बर्डे
तारा म्हणजे संघर्ष, करिअर, ओढाताण आणि अखेरीस आत्मपरीक्षण.
तिच्या भावविश्वातील प्रवाह त्यांनी इतक्या मितभाषी, पण आतून जळणाऱ्या अभिनयाने टिपले की तिचं परिवर्तन प्रेक्षकांनाही अनुभूतीच्या मार्गाने घेऊन जातं.
● डॉ. जयंत – प्रा. नवलाजी जाधव
संपूर्ण नाटकात स्थिरता, विवेक आणि सौजन्याचा आधारस्तंभ.
त्यांचा अभिनय नाटकाला तात्त्विक वजन देतो. प्रत्येक संवादात अनुभवाच्या खोलीतून येणारा आत्मविश्वास देेेणारा ठरला..
● रामू – अभिषेक उद्योग
घराचा ‘नि:शब्द साक्षीदार’ या भूमिकेला त्यांनी दिलेली सहजता आणि ओलावा उल्लेखनीय।
● शुभ्रा – अंजली कांदे
कल्पनेत वावरणाऱ्या शुभ्राची प्रसन्नता आणि गूढता सुंदरपणे खुलवली.
दिग्दर्शन – शैलेश गोजमगुंडे यांची संवेदनशील सफाई
लेखक–दिग्दर्शक म्हणून शैलेश गोजमगुंडे यांनी नाटकाला अद्वितीय स्वरूप दिलं.
प्रयोगाचा गतीमानपणा, धूसर भावनांना रंगमंचीय प्रतिमांमधून आकार देणारी त्यांची शैली, आणि संवादांमधील काव्यमय जाणीव यामुळे ‘उन्हातलं चांदणं’ केवळ कथा न राहता भावानुभव बनलं.
प्रकाश–नेपथ्य–संगीत : वातावरणाची जादू
● प्रकाश योजना – कृतार्थ कंसारा, गणपत कुलकर्णी
शरदच्या मानसिक अवस्थांचे प्रकाशछटा–गडद छटेतील नाजूक असं तरंगणारं चित्रण विलक्षण धूर चंद्र चांदण्याच साक्षात मंचावर अवतरन रसिकांच्या टाळ्या घेऊन गेल.
शुभ्रा दिसते ते क्षण तर जणू चांदण्याची धुक्यातून उतरलेली रेष!
● नेपथ्य – ऍड. बालाजी म्हेत्रे, प्रा. अजय चव्हाण
सचोटीनं बांधलेलं, काव्य–वास्तव यांचा संगम साधणारं नेपथ्य जिना झोपाळा लेवल ची रचना देत साकारलेली गच्ची घराचा सेट सर्वच अप्रतिम होते.
● संगीत संयोजन – तन्मय रोडगे, आकाश बाभळे, तुकाराम सुवर्णकार
शब्दांच्या तारा हलवणारं, पण प्रसंगानुसार संयत असलेलं संगीत. प्रत्यक्ष गायन आणि तबल्याने एक वेगळीच रंगत आणली…
भावनांची रेघ न फाटू देता अनुभवाची खोली वाढवणारं संगीत नाटकाची उंची वाढवून गेले.
● रंगभूषा–वेशभूषा – सचिन उपाध्ये
प्रत्येक पात्राच्या मानसिक अवस्थेला पूरक अशी सुंदर रचना.
– ‘उन्हातलं चांदणं’ का विशेष ठरलं?
कारण हे नाटक प्रेमाच्या चांदण्याला फक्त उजेड म्हणून न पाहता, त्या उजेडाच्या सावल्या देखील दाखवतं.
कारण ते मानसिक आरोग्यासारख्या नाजूक विषयाला भीती न बाळगता, पण आदराने हाताळतं.
आणि कारण—
यात अभिनय, दिग्दर्शन, संगीत, प्रकाश, नेपथ्य… सर्व घटक एकत्र येऊन ‘अनुभव’ बनतात, ‘प्रयोग’ नव्हे.
राज्य नाट्यस्पर्धेचा समारोप अशा दर्जेदार, काव्यमय आणि हृदयाला भिडणाऱ्या प्रयोगाने होणं हे लातूरच्या रंगभूमीचं मोठं यश आहे.
कलाकार, तंत्रज्ञ, दिग्दर्शक—सर्वांनाच मन:पूर्वक दाद!
