🎭 ‘अंतरछिद्र – द ब्लॅक होल’ : मानवी अंतःकरणाचा अस्थिर प्रकाश शोधणारे गूढ-गंभीर नाटक 🎭—

नाट्यसमीक्षण : दिपरत्न निलंगेकर संपादक दैनिक युतीचक्र लातूर

महाराष्ट्र राज्य हौशी मराठी नाट्यस्पर्धेच्या लातूर केंद्रावर दर्पण मराठी पत्रकार संघ, लातूरने सादर केलेले गणपत वेणूगोपाल कुलकर्णी लिखित-दिग्दर्शित ‘अंतरछिद्र – द ब्लॅक होल’ हे नाटक म्हणजे लातूरच्या रंगभूमीच्या क्षितिजावर उगवलेली वेगळी, विचारप्रवर्तक आणि प्रयोगशील प्रकाशरेषा होय. नाटक बघताना जाणवते—एक नवा लेखक आपल्या अंतरंगाची गुंतागुंत, विचारसूत्रांची परिपक्व बांधणी आणि मनोवैज्ञानिक पातळीवरील संघर्षाची नेमकी जाणीव घेऊन रंगभूमीकडे आला आहे.

🌀 नाटकाचा मुख्य आविष्कार : मन विरुद्ध विवेक

ॲब्सर्ड शैलीचा धागा पकडून लेखकाने मनाच्या काळोख्या गुंतागुंतीत एक खोल ब्लॅक होल उघडला आहे.
या ‘ब्लॅक होल’मध्ये आहेत—भावना, अपराधीपण, तुटलेले नातेसंबंध, अपूर्ण संवाद, आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे सद्सद्विवेकाचा धीम्या प्रकाशाचा लखलखता प्रवास.

डॉक्टर अभिजित—एक मेंदुविकारतज्ज्ञ,
त्याची पत्नी नंदिनी—क्लिनिकल निर्णयांच्या दरीत हरवलेले प्रेम,
आणि दिगंबर—मानवी विवेकाची प्रतीकात्मक सावली.

ही तीन पात्रे जणू मन आणि विवेक यांच्या संघर्षातील तीन वेगवेगळे आवाज बनून उभी राहतात. त्यांच्याभोवती फिरणारी कथा प्रेक्षकाला प्रश्न विचारत राहते—
“निर्णय मेंदूचा असतो की हृदयाचा?”
“भावना MRI मध्ये दिसत नसल्या तरी निर्णयांची धग मनात का पेटत राहते?”

🎬 दिग्दर्शक म्हणून लेखकाचे अचूक रेखाटन

गणपत कुलकर्णी यांनी लेखक म्हणून जितकी संवेदनशीलता दाखवली, तितकीच सूक्ष्मता दिग्दर्शक म्हणूनही जाणवते.
दोन बाजूंची मंचरचना—
एका बाजूला डॉक्टरचे घर, तर दुसरीकडे आयसीयू—
हा द्वंद्वात्मक परफेक्ट कॉन्ट्रास्ट नाटकाच्या भावविश्वाला साकार करतो.

प्रकाशयोजनेतला अंधार आणि ठिपक्याच्या प्रकाशरेषा जणू मानवी मनातील अधांतरी अवस्था उलगडतात.

🎭 अभिनय : मनाचा कंप पकडणारे कलाकार

अरुण बारसकर – डॉक्टर अभिजित

त्यांचा भारदस्त आवाज, संवादफेकीची काटेकोरता आणि मेंदूतील झिणझिण्यांपासून पायापर्यंतच्या थरथरींची पकड—
हे सगळं पाहताना प्रेक्षकाला जाणवतं की अभिनय हा शारीरिक भाषेचा विज्ञान आहे.

अभिजितच्या मनातील अपराधगुंतावळ, क्लिनिकल अचूकता आणि पती म्हणून झालेला भावनिक पराभव—हे त्यांनी अत्यंत भेदक पद्धतीने उभे केले आहे.

अपर्णा गोवंडे – नंदिनी

त्यांचा अभिनय हा नाटकाचा सगळ्यात भावनिक, पण बुद्धीला प्रश्न विचारणारा भाग ठरतो.
त्यांच्या संवादातली जळती लय, हलकी सुस्कारा-वेदना, आणि सजीव-निर्जीव भावविश्वाची सीमारेषा…
प्रेक्षकाला अस्वस्थ, पण तितकाच भावनिक करून जाते.

“हृदय म्हणजे दिवा… त्यात भावना जळतात पण राख होत नाही”
हा संवाद त्यांच्या तोंडून येताना नाटकाचा सारांश जणू एका क्षणात प्रकट होतो.

दिगंबर- आमोल गोवंडे (विवेकाची प्रतिमा)

त्याची उपस्थिती ही प्रत्यक्षापेक्षा अधिक प्रतीकात्मक.
प्रकाश, सावल्या आणि शांत आवाजातून विवेकाचे स्वर नाटकाला वेगळ्या उंचीवर नेतात.

🔧 तांत्रिक मांडणी : नाटकाचे ठोस अधिष्ठान

नेपथ्य: विवेक मगर — प्रायोगिक, अर्थपूर्ण, सांकेतिक.

प्रकाशयोजना: गणपत कुलकर्णी — मनाच्या काळोखातनं उठणारी प्रकाशरेषा.

पार्श्वसंगीत: अश्विन देसाई व संदेश शिंदे — ताण, गूढता आणि अस्वस्थ शांतता यांचे अचूक मिश्रण.

वेशभूषा व रंगभूषा: सुरेंद्र अपसिंगेकर — पात्रांची मानसिक अवस्था अधोरेखित करणारी.

🖋 नाटकाचे विचारविश्व : प्रश्नांमध्ये दडलेली तडफ

क्लिनिकल निर्णयाला भावना नसतात, पण त्याचे दुष्परिणाम मनात झिरपत राहतात…

प्रेम आणि अपराध यांची रेषा धूसर असते.

जीवनाच्या दोन दारांवर उभा असलेला माणूस कोणता मार्ग निवडतो?

विवेकाचा आवाज मंद असला तरी शेवटी शाश्वत विजय त्याचाच ठरतो.

🌑 अंतिम निवेदन : ‘अंतरछिद्र’ का विशेष?

हे नाटक फक्त कथा नाही.
हे मनाच्या खोलवर असलेल्या एका ब्लॅक होलचा प्रवास आहे.
मानवी मनातील छिद्रे कशी तयार होतात, कशी वाढतात आणि शेवटी त्यातून प्रकाश कसा बाहेर पडू शकतो—ही शोधयात्रा आहे.

दर्पण पत्रकार संघाच्या या प्रयोगामुळे लातूरच्या रंगभूमीला नवा, अभ्यासपूर्ण, बौद्धिक आणि संवेदनशील नाट्यलेखक मिळाला आहे—हे निश्चित.