🌸 “विसावा” — सामाजिक विषमतेच्या वेदना सांगणारं प्रभावी नाटक 🌸

समीक्षण : दिपरत्न निलंगेकर संपादक दैनिक युतीचक्र लातूर

64 वी राज्य नाट्य स्पर्धा रंगात आली aaaun लातूर केंद्रावर प्रेक्षकांची गर्दी वाढत आहे दिनांक 24 नोव्हेंबर 2025 रोजी या केंद्रावर ती सम्यक बहुउद्देशीय सेवाभावी ज्ञानप्रसारक मंडळाने सादर केलेले स्मृतीशेष सीताराम धसवाडीकर यांच्या कथेवर आधारित, लेखक-दिग्दर्शक श्री. पांडुरंग नामदेव वाघमारे यांचे दोन अंकी नाटक “विसावा”… हा केवळ नाट्यप्रवास नाही, तर माणसाच्या विसाव्याच्या शोधाची हृदयद्रावक चरित्रगाथा आहे.

🎭 कथानकाचा गाभा : माणसाच्या विसाव्याचा शोध
सुर्यकांत उर्फ सुरक्या — एकेकाळचा पहिलवान, शक्तीमान, ताठ माणूस… पण आयुष्याच्या वळणावर प्रेम, संशय, दारिद्र्य आणि मानसिक कोलमड यामुळे भिकारी होण्यापर्यंतचा त्याचा प्रवास पाहताना संपूर्ण सभागृह नि:शब्द झाले.

रंभा आणि चंद्री — दोन वेगवेगळ्या संसारवाटा, दोन स्त्रियांच्या वेदना, त्यांचे अपूर्ण स्वप्न, दडपलेली आस… आणि पुरुषाच्या अस्थिर मनामुळे उद्ध्वस्त होणारा संसार — हा नाटकाचा मध्यवर्ती धागा अंतर्मन हादरवतो.

नाटकाचा प्रत्येक प्रसंग एक संदेश सोडून जातो —
👉 विषमता माणसाला केवळ गरीब करत नाही, तर त्याचा मान, मानसिक आरोग्य आणि स्वाभिमानही हिरावून घेते.

🌟 मंच सज्ज होताच… प्रेक्षक थक्क!
पडदा उघडला आणि मंचावर विठ्ठल मंदिराचे अप्रतिम दर्शन!
प्रकाशयोजनांनी विठ्ठलाच्या मूर्तीभोवती असा दिव्य आविष्कार केला की सभागृहातून टाळ्यांचा कडकडाट उठला.

🎭 पात्रांचे अप्रतिम योगदान
प्रत्येक कलावंताने आपल्या भूमिकेत इतके जिवंतपणे रंग भरले की ते प्रत्यक्ष आपल्यासमोर जगताना दिसतात—

सिद्धार्थ सुर्यवंशी — ‘सुरक्या’
भिकारी अवस्थेतील त्याचे भाव, वेदना, तडफड, आणि शेवटचा रंभाजवळ विसावण्याचा क्षण… एकदम हृदय पिळवटून टाकणारा.

तात्याराव पांचाळ — ‘जग्या’
सुरक्याचा सोबती — भिकाऱ्यांचे वास्तव आणि विनोदाचा बारीक धागा उत्कृष्टपणे पकडला.

दत्तात्रय गायकवाड — ‘बाबा’
सामाजिक कटू सत्याला स्पर्श करणारी प्रभावी उभी भूमिका.

अरविंद वाघमारे — ‘झुमरूबाबा’
त्यांच्या उपस्थितीतला ग्रामिण विनोद आणि अर्थपूर्ण संवाद प्रेक्षकांना खिळवून ठेवतात.

स्वाती कालेकर, अश्विनी सुर्यवंशी, दिपाली कांबळे
स्त्रीपात्रांचे भावविश्व अतिशय संवेदनशीलता आणि ताकदीने उभे केले.

मुक्ताराम खलसे — ‘आबामहाराज’,
तुकाराम सागर — ‘बाळुकाका’,
शिवाजी कोंडमगिरे — ‘गणा/वासुदेव’,
शंकर गायकवाड — ‘राजा/भजेवाला’
— प्रत्येकाने कथेला विस्तार देत नाटकाच्या भावनिक लयीत भर घातली.

🎶 संगीत, प्रकाश, नैपथ्य — नाटकाचा आत्मा
संगीत : पांडुरंग वाघमारे
ओव्या, भारूड, गायन आणि शांततेतील ताल… सगळं समतोलात!
प्रकाशयोजना : महेश कोंडेकर
मंदिर दृश्ये, भिकाऱ्यांची रात्र, कोलमडलेला सुरक्या… प्रत्येक दृश्याला वेगळा जीव.
नैपथ्य : अनिल लांडगे व सहकारी

ग्रामीण वास्तवाचा सुगंध पावसाच्या प्रत्यक्ष श्री अप्रतिम अशा होत्या मंदिरातून टपकणारे पाणी सर्वांनाच चकित करून गेले आणि पार्श्वभूमीचा प्राण या टीमने दिला.
🌾 नाटकाचा संदेश : विसावा हा केवळ ठिकाण नाही… भावना आहे
लेखक-दिग्दर्शक पांडुरंग वाघमारे यांनी एका साध्यासुध्या कथेतून समाजातील विषमता, संशय, तुटलेले नातेसंबंध, स्त्रियांचे जगणे, दारिद्र्य, आणि माणसाच्या अंतर्मनातील विसावा — हे सर्व इतक्या दमदारपणे मांडले की प्रेक्षकांना अंतर्मुख केल्याशिवाय राहत नाही.

👏 दिग्दर्शक आणि संपूर्ण टीमला मनापासून सलाम!
या नाटकाने सिद्ध केले—
👉 नाटकाला केवळ चकाकी नको… सत्याला भिडणारी कला हवी!
👉 वास्तव सांगणारे, मनाला भिडणारे साहित्य अजूनही प्रेक्षकांच्या हृदयात राज करते.

लातूरच्या 64 व्या राज्य नाट्य स्पर्धेतील हा प्रयोग नक्कीच स्मरणात राहील…
प्रेक्षकांनी दिलेल्या टाळ्यांचा आणि दादेचा आवाजच सांगतो —

“विसावा” नाटकाने माणसाच्या मनात घर केले आहे… एक ग्रामीण कथानक घेऊन सादर झालेले दमदार नाटक….