✨✨ ‘घाट’ — मृत्यूच्या शांततेतून जगण्याचा आरसा दाखवणारी प्रभावी नाट्यकृती ✨.

समीक्षण: दिपरत्न निलंगेकर, संपादक दैनिक युतीचक्र

कै. ग्यानोबा शिवराम कोटंबे बहु. सेवा संस्था, हिप्पळनेर प्रस्तुत…

माणसाच्या आयुष्यातील जन्म-मृत्यू हा अटळ फेरा. पण या फेर्‍यामधल्या चार दिवसांच्या आयुष्यात आपण पापाचीच गठडी वाहतो, माणुसकी हरवतो, आणि षड्रिपूंच्या विळख्यात स्वतःला हरवून बसतो—हे प्रश्न ‘घाट’ या नाटकातून तिखटपणे पुढे येतात.

दरवर्षी वैविध्यपूर्ण विषय निवडून प्रेक्षकांसमोर नवी कलात्मक उंची सादर करणारे रंगकर्मी श्री. प्रदीप भोकरे यांनी पुन्हा एकदा अत्यंत अर्थवाही, गहिरे, अंतर्मुख करणारे नाटक प्रेक्षकांसमोर नेले. डॉ. अरुण मिरजकर यांच्या लेखणीतून उतरलेली कथा आणि भोकरे यांच्या दिग्दर्शनाने मिळून नाटकाची परिणामकारकता अनेक पटींनी वाढवली आहे.

📜 लेखन : डॉ. अरुण मिरजकर — प्रश्नांचे बोचकारे आणि संवेदनांचा ओलावा
घाटावर घडणाऱ्या अनेक घटनांतून लेखक जिवंत माणसांच्या पाप-पुण्याचा हिशेब उघडपणे मांडतात. मृत्यूच्या शांत साक्षीने मानवाच्या अंतरी दडलेल्या स्वार्थ, लोभ, अत्याचार व अनाचार यांचे नग्न दर्शन घडते.
लेखनातील संवाद ठायीठायी अंतर्मुख करतात; काही संवाद मनाला भिडून दीर्घकाळ स्वरूपांत टिकून राहतात.

🎭 दिग्दर्शन : प्रदीप भोकरे यांची शांततेतली ज्वाला
दिग्दर्शन म्हणजे केवळ दृश्य रचना नव्हे, तर प्रत्येक क्षणाला अर्थ देणे—ही भोकरे यांची खासियत ‘घाट’मध्ये पुन्हा प्रकटली.

पात्रांची आंतरिक ऊर्मी
भावनांचा मितभाषी प्रवाह
प्रकाश–अंधारातील प्रतीकात्मकता
आणि संपूर्ण तांत्रिक संघाचा ताळमेळ
यामुळे नाट्यकृती एका उच्च दर्जाच्या अनुभवात परिवर्तित झाली.

🎨 तांत्रिक बाजू — ‘घाट’ला वास्तविकतेची दाट छटा देणाऱ्या टीमची किमया
🛖 नेपथ्य : श्री. मल्लेश्वर कोटंबे
घाटावरील वातावरण, कुंड, लाकडी चितेचा परिसर, गावकऱ्यांची राहणी आणि बदलत्या प्रसंगांना अपेक्षित पार्श्वभूमी—सर्व काही इतक्या वास्तववादी पद्धतीने उभे राहते की प्रेक्षक पहिल्या क्षणापासून नाटकाच्या विश्वात ओढला जातो.

💡 प्रकाशयोजना : प्रा.जितेंद्र bansode
प्रकाशातील गडद–फिकट वाटा, संधिप्रकाशासारखे रूपक, दाखवायचे तेवढेच उजेड देणारी नेमकी संगती—यामुळे नाटकातील प्रत्येक क्षणाला भावनिक तीव्रता मिळाली.घाटावरील चिता ज्वालेचा हलता प्रवाह धूर सर्व लक्षवेधी असे होते

🎶 पार्श्वसंगीत : आनंद सर्व दे अंकिता केंद्रे
शांततेचा आवाज आणि मृत्यूच्या छायेला साजेशी सुरावट—या दोन्ही गोष्टी त्यांनी नाजूकपणे सांभाळल्या. संगीताने नाटकाचा आत्मा अधिक दृढ केला.

🎨 रंगभूषा : सौ प्रतिभा बनसोडे वेशभूषा : सौ.संध्या मरोड 👗 रंगमंच व्यवस्था : श्री. सलिम पठाण

पात्रांची सामाजिक स्थिती
गावकऱ्यांची साधेपणा
घाटावरची करडी धूळ आणि कामकाजाची लय
हे सर्व रंगभूषा व वेशभूषेतून प्रकर्षाने जाणवते. रंगमंच व्यवस्था संपूर्ण नटसमूहाला बंधनमुक्त ठेवते, हे वैशिष्ट्य लक्षवेधक आहे.

👥 कलाकार — ‘घाट’चा रक्ताभास जिवंत करणारी दमदार फळी
🎭 तुका : श्री. दत्ता ओव्हाळ
कथानकाचा आत्मा। त्यांच्या देहबोलीतला अनुभव, शांततेतला आवेग आणि मितभाषी पण जबरदस्त अभिनय—प्रेक्षकांना थक्क करून गेला.

🔥 विवेक मास्तर : श्री. नागसेन कामेगावकर
अभिनयातील जबरदस्त पकड आणि संवादातील तिखटपणा. रंगमंचावरची त्यांची उपस्थिती म्हणजे अभिनयाची दादागिरीच नाटकातील त्यांचा अभिनय दमदार ठरला.

🌟 शास्त्री : श्री. रवी आघाव
नेहमीप्रमाणेच परिपक्वता, पण या भूमिकेत त्यांची गती, नजर आणि भावनांचे नियंत्रण विशेष उल्लेखनीय ठरले पश्चाताप करणारा पती आणि पिता अप्रतिम सादर केला.

✨ रोहीणी : सौ. हिरा वेदपाठक
आजाराने व्याकुळ मरणयातना भोगणारी पत्नी आणि आई समर्थपणे पेरली, संवाद आणि सुरेख अभिनयशैली—यामुळे भूमिका जगल्याची जाणीव प्रेक्षकांना झाली.

🎭 सुमित : श्री. वैभव कवडे 🎭 शैलजा : कु. योगिता जाधव 🎭 किशनराव : श्री. जीवन सुरवसे 🎭 प्राचार्य : सौ. चेतना जैन

या सर्व कलाकारांनी आपापल्या भूमिकांना जिवंतपणा दिला. विशेषतः जीवन सुरवसे यांनी केलेली मेहनत आणि योगिता जाधव यांची प्रभावी उपस्थिती मनात राहते.

👥 गावकरी (समूह अभिनय)
१. ऋतुराज सुरवसे
२. वैष्णवी मुक्तापुरे
३. गोविंद बिराजदार
४. योगेश जाधव
५. मल्लेश्वर कोटंबे
६. वैभव शिंदे
७. श्रावणी उटगे
८. ऋतुजा वाघमारे
९. क्षितीजा रसाळ
१०. वेदिका देशपांडे

या सर्वांनी नाटकाला सांघिक भक्कमपणा दिला.
त्यांच्या हालचाली, प्रवेश–निर्गम, सामूहिक अभिनयामुळे नाटकाला समाजाचे प्रतिबिंबात्मक स्वरूप मिळाले.

🌘 अंतिम परिणाम : ‘घाट’—मृत्यूचे रूपक बनून जगण्याची चिकित्सा करणारे नाटक
‘घाट’ हे नाटक प्रेक्षकाला एक असे आरसेपुढे उभे करते ज्यात तो
— स्वतःचे दोष
— समाजाची कृत्रिमता
— पापाचा निरर्थक पसारा
— आणि मृत्यूच्या सावल्याखालील सत्य
यांचे दर्शन घेतो.

ही केवळ नाट्यकृती नाही…
ही मानवी विवेकाची परीक्षा आहे.
ही आत्मपरीक्षणाची निमित्तभूमी आहे.
ही जीवनाकडे पाहण्याची नवी खिडकी आहे.