टेडीबियर — कुटुंबव्यवस्थेचा नव्या संवेदनांनी वेध घेणारा हृदयस्पर्शी प्रवास

नाट्यसमीक्षण : दिपरत्न निलंगेकर संपादक दैनिक युतीचक्र लातूर

कलारंग, या नाट्य संघाने आज 26 नोव्हेंबर 2025 रोजी लातूर येथे 64 व्या महाराष्ट्र राज्य हौशी मराठी नाट्य स्पर्धेत कै. अजय बेलूरकर व सुनील पाटील यांच्या स्मृतीप्रीत्यर्थ सादर केलेले दोन अंकी नाटक ‘टेडी बियर’ लातूरच्या या स्पर्धेचे दर्जेदार नाटक ठरले . आजच्या शहरी, धावत्या, करिअरकेंद्री आयुष्याच्या पाश्र्वभूमीवर उभे राहून कुटुंबव्यवस्थेतील नाजूक बदल, अपत्यप्राप्तीचा संघर्ष आणि दत्तक संस्कृतीचे महत्त्व सांगणारे प्रभावी कथानक आहे हळुवारपणे उलगडत नाट्य रसिकांना खेळवून ठेवत एका उच्च नाट्यकृतीचा आनंद या प्रयोगाने लातूरकरांना दिला नाट्य कलावंत सुधन्वा पत्की, ईश्वरी वाघमारे या दोन कलावंतांनी आजचा दिवस नाट्य रसिकांच्या स्मरणात राहील असा आपला दर्जेदार अभिनय सादर केला.

लेखनातील सामाजिक भान
लेखक संदीप इंदुलकर यांनी व्यक्तिवादी समाजव्यवस्था, ‘डबल इन्कम – नो किड्स’चा वाढता कल, नात्यांमधील भावनिक दरी आणि दत्तक संस्कृतीचा आशादायी पर्याय अत्यंत संवेदनशीलपणे शब्दबद्ध केला आहे.
त्यांच्या लेखनात अत्याधुनिकतेच्या चमकदार थकव्यापलीकडे असलेली पालकत्वाची ओढ आणि अनाथाश्रमातील मुलांसाठी नवीन क्षितिजांची उमेद यांचे सुंदर मिश्रण दिसुन आले.

दिग्दर्शकीय दृष्टी : संजय प्रभाकर अयाचित
दिग्दर्शक संजय अयाचित यांनी कथानकातील भावभावनांचा अनावश्यक मोठेपणा न करता अत्यंत निटनेटके, संयत आणि सुबोध दिग्दर्शन साकारले आहे.
त्यांच्या दिग्दर्शनातील विशेषत्व—

संवादातील शांत विराम,
टेडी बियरच्या आवाजाचा हृदयाला भिडणारा वापर,
घरगुती वातावरणातील सूचक मांडणी,
दत्तक प्रक्रियेतील भावनिक वळणे यांचे प्रभावी चित्रण
ही सर्व घटक एकत्रितपणे नाटकाला वास्तववादी आणि संवेदनशील अशी ठाम ओळख देतात.

कलावंतांची प्रभावी रंगछटा
सुवर्णा महाजन (मानसी) — उत्कटतेपासून असुरक्षिततेपर्यंत, मातृत्वाच्या ओढीपासून संभ्रमापर्यंत त्यांनी साकारलेला भावविश्वाचा प्रवास अतिशय नैसर्गिक, हळुवार ठसा उमटवणारा.
सुमती बिडवे सोमवंशी (वैजयंती व ‘टेडी’ आवाज) — दोन भिन्न पातळ्यांवरील भूमिका अत्यंत सहज भिन्नभावाने साकारल्या. विशेषतः टेडीचा आवाज नाटकाचा भावनिक अधोरेखित ठरतो.

ईश्वरी वाघमारे (कुमारी) — बालवलय, ताजेपणा आणि संवादातील निरागसता यामुळे ईश्वरी ने आपल्या भूमिकेला वेगळे आकर्षण देत प्रेक्षकांची दादा घेतली तिच्या अनेक संवादाला टाळ्याच्या कडकडातर दाद दिली..
सुधन्वा पत्की (विशाल) — आधुनिक, तर्ककेंद्री आणि भावनिक तणावात अडकलेल्या व्यक्तीचे अत्यंत सहज आणि विश्वासार्ह चित्रण केले आपल्या भारदस्त आवाजाचा योग्य वापर करीत भूमिका दर्जेदार होण्यासाठी सुधन्वां पत्की यांनी उत्तम वापर करीत रसिकांचा प्रतिसाद मिळवला.
तांत्रिक घटकांची परिपूर्ण साथ
नेपथ्य (वाय.डी. कुलकर्णी, अविष्कार गोजमगुंडे) — घरातील साधे पण अर्थवाही वातावरण, टेडी बियरची प्रतीकात्मकता आणि आवश्यक दृश्यांमधील बदल यांची सुंदर सांधणी.

प्रकाशयोजना (कल्याण वाघमारे, संजय अयाचित) — भावना अधोरेखित करणारे मृदू प्रकाशछटा, ताण-निदर्शनासाठी केलेले अचूक स्पॉट्स समुद्र लाटा प्रेक्षकांच्या दाद घेऊन गेल्या.
वेशभूषा व रंगभूषा — (सौ. स्मिता अयाचित, भारत थोरात, सौ. प्रिया कुलकर्णी, सौ. योगिता पत्की) पात्रांच्या व्यक्तिमत्त्वाशी पूर्ण सुसंगत.
संगीत : किशोर जोशी — नाटकात भावनिक प्रवाह वाढवणारे, प्रसंगानुरूप सौम्य संगीत.
विशेष सहाय्य करणाऱ्या सर्व सदस्यांनी सादरीकरणाला आणखी परिपूर्णता दिली आहे.

साहित्यिक संदर्भ
नाटकाची मध्यवर्ती भावना — ‘पालकत्व ही केवळ जैविक प्रक्रिया नसून एक नातेसंबंधाची, जबाबदारीची आणि प्रेमाची अखंड प्रतिज्ञा आहे’ —
हे साहित्यिक दृष्टिकोनातून अत्यंत प्रभावी व दैनंदिन वास्तवाला भिडणारे आहे.

सुमती बिडवे यांच्या आवाजातून व्यक्त होणारा टेडीचा संवाद, साहित्यातील प्रतीकवादाचे उत्कृष्ट उदाहरण म्हणून नोंदवण्याजोगा आहे. तो या नाटकाचा ‘भावनिक आधारस्तंभ’ ठरतो.

एकूण भावनिक परिणाम
‘टेडी बियर’ हे नाटक केवळ आधुनिक दांपत्याच्या संघर्षाची कथा नाही; तर

अनाथ मुलांना मिळणारा नवीन उषःकाल,
कुटुंबव्यवस्थेतील मूल्यांचा पुनः शोध,
आणि प्रेमाच्या बांधिलकीतून उमलणारे दत्तक संस्कृतीचे सौंदर्य
या सर्वांचा मनाला स्पर्श करणारा प्रवास आहे.

एकंदरीत — उत्कृष्ट अभिनय, नेटकं दिग्दर्शन, संदेशप्रधान पण तरीही न बोजड कथानक आणि तांत्रिक उत्कृष्टतेचा योग्य मेळ साधणारे नाटक.
कलारंग, लातूरने स्पर्धेत सादर केलेले ‘टेडी बियर’ हे सामाजिक मूल्यांना नवा प्रकाश देणारे आणि प्रेक्षकांच्या मनात दीर्घकाळ घर करणारे सशक्त नाट्यदर्शन ठरले.