अभय मिरजकर – समाजाभिमुख पत्रकारितेचा झळाळता चेहरा

पत्रकारिता ही समाजाच्या नाडीवर हात ठेवणारी एक सजग, सतर्क आणि संवेदनशील भूमिका असते. ही भूमिका निभावणाऱ्या व्यक्तीच्या मनात समाजाविषयी प्रामाणिक प्रेम, बदल घडवण्याची तळमळ आणि सत्य मांडण्याची धमक असावी लागते. अशा मोजक्या पत्रकारांपैकी एक नाव म्हणजे अभय मिरजकर. गेली तीन दशके ते पत्रकारितेत कार्यरत असून, विविध सामाजिक, सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक क्षेत्रांत आपल्या लेखणीच्या माध्यमातून भरीव योगदान देत आहेत.

सुरुवातीची वाटचाल
अभय मिरजकर यांनी पत्रकारितेची सुरुवात 1993 साली केली. हे वर्ष लातूर जिल्ह्यासाठी एक दुःस्वप्न ठरले होते. कारण याच काळात किल्लारी परिसरात विनाशकारी भूकंप झाला होता. हा भूकंप केवळ इमारतींचा नव्हे तर माणसांच्या मनाचा, भावनांचा आणि अस्तित्वाचा भूकंप होता. अशा संकटाच्या काळात अभय मिरजकर यांनी संवेदनशील आणि सत्य घटनांचे वार्तांकन करत पत्रकारितेतील आपली ओळख निर्माण केली. भूकंपग्रस्तांच्या व्यथा, पुनर्वसनाच्या समस्या, मदतीच्या अपुऱ्या सोयी यांचे त्यांनी ठळकपणे दर्शन घडवले.

विविध क्षेत्रांमध्ये सक्रिय सहभाग
अभय मिरजकर यांची पत्रकारिता ही केवळ घटना सांगणारी नव्हे, तर घटनांच्या मुळाशी जाऊन त्या बदल कशा घडवता येतील, याचा विचार करणारी आहे. त्यांनी कुस्ती आणि खो-खो स्पर्धा, मराठी साहित्य संमेलने, इतिहास परिषदा, लोककला आणि संस्कृतीविषयक कार्यक्रम, यांची सखोल माहिती देणारे लेख लिहिले. यामधून ग्रामीण भागातील क्रीडा, कला, आणि साहित्य यांचे महत्त्व त्यांनी उजागर केले.

त्यांच्या लेखणीने दुर्मिळ वृक्ष, पर्यावरण विषयक माहिती, प्राचीन मंदिरे, इतिहासपूर्ण वास्तू, यांचा शोध घेतला. लातूर जिल्ह्यातील अनेक लोकांना या वारशांची ओळख नव्हती, परंतु अभय मिरजकर यांच्या लेखनातून सामान्य माणसापर्यंत हे ज्ञान पोहोचले. त्यांनी लिहिलेल्या लेखांमुळे अनेक वास्तू आणि झाडांना स्थानिक पातळीवर संरक्षण देण्याच्या हालचाली सुरू झाल्या. वडवळ नागनाथ येथील संजीवनी बेट, उदगीर तालुक्यातील हत्ती बेट, खरोसा लेणी, मराठवाडा मुक्ती संग्रामानिमित्ताने लिहीलेली लेखमाला, दुर्मिळ वृक्षांची लेखमाला, जिल्ह्यातील अपराधा संदर्भात दिलेली सत्त माहिती हे त्यांच्या लिखाणाचे वैशिष्टय आहे.

सामाजिक आणि आरोग्य विषयक कार्य
अभय मिरजकर हे केवळ पत्रकारितेपुरते मर्यादित नाहीत. त्यांनी सामाजिक कार्यातही आपले योगदान दिले आहे. आरोग्य उपक्रम, रक्तदान शिबिरे, जनजागृती मोहिमा, महिला आणि बालकल्याण विषयक उपक्रम, यामध्ये ते सहभागी झाले आहेत. त्यांच्या लेखणीमुळे अनेक वेळा प्रशासनाचे लक्ष दुर्लक्षित प्रश्नांकडे गेले आहे.

लातूर जिल्हा रुग्णालयातील समस्या हे त्यांचे एक जिव्हाळ्याचे क्षेत्र राहिले आहे. रुग्णालयात रुग्णांना होणाऱ्या अडचणी, औषधांची कमतरता, डॉक्टरांची अनुपस्थिती याबाबत त्यांनी आवाज उठवला. जिल्हा रुग्णालय आंदोलनात त्यांनी सक्रीय सहभाग घेतला. त्यांनी केवळ बातम्या दिल्या नाहीत, तर सामान्य नागरिकांच्या बाजूने उभे राहिले. त्यांच्या आवाजामुळे आरोग्य यंत्रणेत काही प्रमाणात का होईना, पण बदल घडून आले.

कोरोना काळातील योगदान
कोरोना महामारीच्या काळात समाजात एक भयाचे वातावरण होते. अनेक रुग्ण हे वैद्यकीय सेवांपासून वंचित होते. त्यांना हॉस्पिटलमध्ये जागा मिळवून देणे, औषधे पुरवणे, ऑक्सिजनसाठी धावपळ करणे, यासाठी अनेक स्वयंसेवक कार्यरत होते. यामध्ये अभय मिरजकर यांचे योगदान उल्लेखनीय आहे. माझं लातूर परिवारातील सदस्यांसोबत त्यांनी अनेक रुग्ण आणि त्यांच्या नातेवाईकांना मदत केली. आपले पद, ओळखी आणि सामाजिक संपर्क यांचा योग्य वापर करून त्यांनी अनेकांचे प्राण वाचवले. या काळात त्यांनी नागरिकांना सकारात्मक राहण्याचा संदेश देणारे लेखही लिहिले.

सकारात्मक विचारसरणी आणि सहृदयता
अभय मिरजकर यांची पत्रकारिता ही केवळ वृत्त देणारी नाही, ती विचार देणारी आहे. सकारात्मक विचार, समजूतदार दृष्टिकोन, आणि माणुसकीची जाण यामुळे त्यांची लेखणी समाजाला दिशा देणारी ठरते. ते केवळ समाजातील दु:ख दर्शवत नाहीत, तर त्या दु:खातून मार्ग कसा काढता येईल, यावरही भर देतात. त्यांची उपस्थिती ही अनेकांसाठी आधाराची वाटते. एखाद्या संकटाच्या वेळी ते हक्काचा माणूस म्हणून उभे राहतात.

एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व
आजच्या धावपळीच्या आणि TRP आधारित पत्रकारितेच्या युगात, अभय मिरजकर यांसारखी माणसं म्हणजे आशेचा किरण आहेत. त्यांच्या पत्रकारितेत खरीखुरी भावना आहे, समाजाभिमुखता आहे आणि बदल घडवण्याची जबाबदारी आहे. त्यांचे आयुष्य आणि कार्य हे नवोदित पत्रकारांसाठी एक आदर्शवत मार्गदर्शन आहे.

त्यांच्या लेखणीमुळे, त्यांच्या सक्रियतेमुळे आणि सहृदयतेमुळे ते केवळ एक पत्रकार म्हणून नव्हे, तर एक सामाजिक भान असलेला सजग नागरिक म्हणून ओळखले जातात.

अशा या अभय मिरजकर यांना सलाम!

त्यांचे कार्य अखंड सुरू राहो आणि त्यांच्याकडून नवी पिढी पत्रकारितेतील मूल्यांची शिकवण घेऊ शकली, तरच पत्रकारिता ही खर्‍या अर्थाने समाजशील राहील.

120 विद्यार्थ्यांना न्याय मिळवून दिला

अभय मिरजकर यांनी आपल्या लेखणीमुळे बीपीएड कॉलेजमधील 120 विद्यार्थ्यांना न्याय मिळवून दिला. लातूरात नवीन सुरू झालेल्या बीपीएड महाविद्यालयातील 120 विद्यार्थ्यांना प्रात्यक्षिक परीक्षेत नापास करण्यात आले होते. परीक्षकाच्या आर्थिक मागणीतून हा प्रकार घडलेला होता. या संदर्भात सातत्याने वृत्तपत्रात लिखाण करून स्वामी रामानंद तीर्थ विद्यापीठाच्या वतीने पुन्हा या विद्यार्थ्यांची प्रात्यक्षिक परीक्षा घेण्यास भाग पाडण्यात आले. दोषी आढळलेल्या परीक्षकावर कठोर कारवाई करण्यात आली. नंतरच्या परीक्षेमध्ये सर्व विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले आणि त्यांना न्याय मिळाला.

सकारात्मक विचारांचा दीपस्तंभ

अभय मिरजकर हे केवळ नाव नाही, तर धैर्य, सकारात्मकता आणि अंधश्रद्धेला ठाम नकार देणारी एक प्रेरक कहाणी आहे. त्यांच्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचा प्रसंग म्हणजे त्यांच्या लग्नापूर्वी ठरलेला मुलगी पाहण्याचा कार्यक्रम. पण नियतीला काही वेगळंच मान्य होतं.

मुलगी पाहण्याच्या अगोदरच त्यांना आग्यामोहळ चावला. प्रकृती खालावून त्यांना रुग्णालयात दाखल करण्यात आलं. जिवाशी झुंज चालू होती. पण त्यांच्या जिद्दीपुढे मृत्यूही थांबला. उपचारांनंतर प्रकृती स्थिर झाली, पण पारंपरिक दृष्टिकोन असता तर त्या अवस्थेत ‘मुलगी पाहण्याचा’ कार्यक्रम रद्दच झाला असता.

पण अभय मिरजकर वेगळे होते. त्यांनी ठरवलं — अंधश्रद्धा, गैरसमज यांना थारा न देता, त्या मुलीला थेट रुग्णालयातच बोलावून घेतलं. सलाईनच्या सुईंमध्ये अडकलेले हात, पण चेहऱ्यावर आत्मविश्वास! त्यांनी तिच्याकडे पाहिलं आणि हसून म्हणाले, “कदाचित मी वाचलो कारण तू माझ्या आयुष्यात येणार आहेस.”

या एका क्षणातच त्यांनी निर्णय घेतला — याच मुलीसोबत आयुष्य घालवायचं. प्रेम, विश्वास आणि सकारात्मकतेच्या या सुंदर गोष्टीतून त्यांनी अंधश्रद्धेच्या गढूळ पाण्यावर एक टोकदार दगड फेकला.

अंधश्रद्धेला न मानता ठाम निर्णय – अभय मिरजकर

अभय मिरजकर हे श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा यामधील स्पष्ट सीमा ओळखणारे व्यक्तिमत्त्व आहे. समाजात आजही अनेक ठिकाणी अंधश्रद्धेच्या विळख्यात निर्णय घेतले जातात, परंतु अभय मिरजकर यांनी आपल्या कृतीतून समाजाला वेगळा संदेश दिला. त्यांना आग्यामोहळ चावले. अनेकजण याला अपशकुन समजून कार्यक्रम रद्द करण्याचा विचार केला असता, अभय यांनी “मुलीचा काही दोष नाही” असे ठामपणे सांगत, त्या मुलीशीच लग्न करण्याचा निर्णय घेतला. हा निर्णय केवळ प्रेम व समजूतदारपणाचं नव्हे, तर अंधश्रद्धेला धक्का देणाऱ्या विवेकी विचारसरणीचं प्रतीक ठरला.